Dünyanın En Önemli Enerji İletim Hattı Atlamaları

Enerji nakil hatları, elektrik mühendisliğinin özel bir konusudur. Coğrafi olarak zor ve önemli noktalar arasında enerji iletimini sağlamak, enerjinin devamlılığı için çok önemlidir. Dünya’nın en önemli enerji iletim hattı atlamalarına birkaç örnek;

1- 220 kV Messina Boğazı Atlaması (İtalya)

Messina Boğazı, Sicilya adasını İtalya’nın güneyindeki Calabria bölgesinden ayıran boğazdır. En dar noktasında genişliği 3,3 kilometredir. 220 kV çift devre, 300 MW güç taşıma kapasitesindeki Messina Boğazı Atlaması, Sicilya adasını İtalya enterkonnekte sisteminden beslemek için ana karada Calabria’daki Rizziconi TM ile Sicilya’daki Sorgente TM arasında, ENEL (İtalya Elektrik Şirketi) için SAE (İtalya) Firması tarafından 1955 yılında tesis edilmiştir.

Atlama açıklığı 3.653 m, taşıyıcı direklerin yüksekliği 225 m, direklerin her birinin ağırlığı 550 ton, deniz üzerinde düşey klerans(açıklık) 70 m’dir.

Atlamada Ercole alüminyum özlü çelik iletken kullanılmıştır. Bu iletkenin alüminyum kesiti 45 mm2, çelik kesiti 305 mm2, toplam kesiti 350 mm2, çapı 26,8 mm, alüminyum tel adedi 19, çelik tel adedi 120, kopma mukavemeti 55 ton’dur.

2- 154 kV Boğaz Atlaması (Türkiye)

İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara Denizi’ni birbirine bağlayan, uluslararası deniz taşımacılığının yapılabildiği en dar geçittir. Kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanır ve İstanbul şehrini Avrupa ve Anadolu yakası olmak üzere ikiye böler. Kuzeyde Anadolu-Rumeli Fenerleri ile güneyde Sarayburnu-Kızkulesi arasında boğazın uzunluğu, boğazın tam ortasından geçen bir çizgi 29,9 km’dir. Boğazın genişliği, kuzeyde anılan fenerler arasında 3.600 m, Yenimahalle-Sütlüce arasında 1.000 m’nin altında, orta kesimde Emirgan-Kanlıca arasında 790 m, en dar yeri olan Anadolu-Rumeli Hisarları arasında 698 m, Kandilli Burnu-Bebek arasında 720 m’dir. İstanbul Boğazı TEİAŞ’a ait olan 1 adet 154 kV, 2 adet 380 kV atlama hattıyla geçilmiştir.

154 kV çift devre 360 MVA (termik) taşıma kapasitesinde Boğaz Atlama I Hattı Anadolu ve Trakya enterkonnekte sistemlerinin irtibatı için 1957-1959 yıllarında Etibank tarafından yapılan ülkemizin ilk boğaz atlama hattıdır. Avrupa yakasında Bebek sırtlarına, Anadolu yakasında Kandilli tepesine dikilen durdurucu direklerle 1.599 m’lik açıklık atlanmıştır. Her iki yakada atlama direği olarak SAE (Societa Anonima Elettrificazione S.p.A.)’nin 113 m yüksekliğinde, 180 ton ağırlığındaki durdurucu direkleri ile bu direklerin arkalarında ankraj sistemleri kullanılmıştır. Bu sistemler durdurucu özel konstrüksiyondur.

İletkeni çelik oranı yüksek özel 795 MCM iletkendir. Bu iletkenin alüminyum kesiti 402,83 mm2, çelik kesiti 140,65 mm2, toplam kesiti 543,48 mm2, çapı 33,53 mm, alüminyum tel adedi 54, çelik tel adedi 37, kopma mukavemeti 38,3 ton’dur. İstanbul Boğazı üzerindeki düşey klerans 69 m’dir.

1964 yılında detaylı bir tadilat projesi hazırlanarak Anadolu atlama direğinin toprak kulesi ve konsolundaki hasarlı elemanlar ile hasarlı bir iletkeni işletme ekiplerince değiştirilmiştir. Direğin gergi takımlarında kullanılan özel hırdavatlarda bazı arızalar ortaya çıkmış, bu yüzden 2003 yılında her iki atlama direğinin tüm gergi takımları ile ankraj direklerinin boğaza bakan tarafındaki gergi takımları değiştirilmiş, 2 ankraj direğinde pasa karşı soğuk galvaniz kaplama yapılmıştır. Boğaz Atlama I büyük sorunlar olmadan 50 yıldır hizmet vermektedir.

3- 132 kV Cadiz Körfezi Atlaması (İspanya)

İspanya’nın güneyinde, Atlantik Okyanusu kıyısında, Andalusia’da Cadiz Körfezi’ni atlayan 132 kV çift devre hattın anakarada Puerta Real’deki direği Matagorda’da, Cadiz yarımadasındaki direği de Fort Puntales yakınındadır. Direkler 158 m yüksekliğindedir ve Kadiz Culeleri olarak bilinmektedir. Direkler Alberto Toscano tarafından tasarlanmış, çelik kafes direk geleneklerine uymayan çok özel bir konstrüksiyondur. 1957-1960 yılları arasında inşa edilmiştir. Atlama açıklığı 1635 m’dir.