Paratoner Kontrol ve Bakımı

Dış yıldırım sistemi olan paratoner, yıldırıma karşı yapılan etkin koruma yöntemlerinden biridir. Bir doğal afet olan yıldırımların tesislere düşmesi ciddi zararlara yol açabilir. Bu sebeple paratonerlerin yıllık bakımları ve ölçümlerinin yapılması oldukça önemlidir. Ülkemizde de kanuni bir zorunluluk olarak, paratoner ölçüm ve bakımı yılda en az bir kez yaptırılmalıdır.

Öncelikle tabii ki ölçümü yapan işletmenin bu işleme yetkili olması gerekmektedir. Bu işletmenin resmi bakım lisansının olması gereklidir. Bakım belgesi göstermeyen işletmelerin yapacağı işlemler kanun hükmünde geçersiz sayılmaktadır. Ayrıca yürürlükteki mevzuata göre, düzenli bakım ve kontrol yapılmayan paratonerin tespiti halinde ciddi cezai işlemler uygulanmaktadır.

Peki bu paratoner bakımı nasıl yapılmaktadır? İşte bu bakım sırasında yapılacaklar şöyledir:

• Paratonerin başlığında arıza olup olmadığına bakılır.
• Paratoner başlık ucundaki yakalama ucu sağlamlığı ve paslanıp paslanmadığı kontrol edilir.
• Paratoner direğinin sağlamlığı ve de yüksekliği ölçülür.
• Direk iniş iletkenleri kroşeleri ve kelepçeleri kontrol edilir.
• Direk iniş iletkenlerinin S mesafesi bırakılarak inip inmediğine bakılır.
• Çatı üzerinden giden tüm iletkenler kontrol edilir. Çatı üstü kontrolleri tamamlanır.
• Paratoner iletken ve izolasyon aksanında yıpranma ya da hasar olup olmadığına bakılır.
• Kurulumun ve çalışımının doğru olup olmadığı kontrol edilir.
• Ölçüm klemensi kontrol edilir ve gerekli halde değiştirilir.
• Toprak içindeki çubuklar kontrol edilir.

Paratoner Ölçümü

Yıldırımdan korunma sistemlerinin topraklanması işlemi diğer topraklama işlemlerinden ayrı olarak yapılmaz. Lokal eş potansiyel vasıtasıyla tesiste eş bir potansiyel oluşturulmalıdır ki herhangi bir durumda oluşan direnç farklılıkları tesise bir zarar getirmesin. Paratoner ve topraklama materyallerinde antikorozif olmamasına özen gösterilmelidir. Paratoner ölçümü aynı paratoner bakımı gibi düzenli yapılmalıdır.

Paratoner ölçümünde binanın dışına, sert toprak zemine 20-45 cm kadar altına topraklama levhaları ve topraklama çubukları yerleştirilir. Paratoner iniş iletkeni ile paratoner çubukları arasında bağlantı kurulmadan önce yer seviyesinde olan test klemensi ile direnç megeri kullanılarak paratoner direnci ölçülür.

Yapılan tüm kontroller sonucu işlemler raporlaştırılır. Paratoner için yapılan ölçüm ve bakım, yapıya takılan ekipmanın verimli olması açısından gerekli ve zorunlu bir işlemdir. Büyük bir maliyeti yoktur ve önüne geçeceği riskler açısından çok büyük önem taşır.