Gemi ve Teknelerin Yıldırıma Karşı Korunması

Su üzerinde bulunan her tekne, yapısı gereği paratoner etki görür, bu yüzden her daim yıldırım tehlikesi ile karşı karşıyadır. Yıldırıma bağlı oluşabilecek tehlikeler ise teknenin yapısına göre değişir.

Tekneye Yıldırım Düşerse Ne Olur?

Metal gövdeli bir tekne, doğal bir “Faraday Kafesi” gibi davranıp, yıldırımları iyi bir iletken olan denize aktarabilirler. Ancak teknelerin hepsi metal gövdeye sahip değildirler. Ahşap teknelerde; yıldırımın şaft sisteminden denize ulaşacağı düşünülür. Ancak arma üzerinden denize yönelen darbeler ahşap kısımlarda açılmalar ve yanmalara sebep olur ve neticede teknenin batması kaçınılmaz olur.

Fiberglass teknelerde de aynı durum geçerlidir. Korumasız bir fiberglass tekne üzerine düşen yıldırım, şaft sisteminden denize deşarj olsa da; elektrik kabloları üzerinde ısınmalar oluşturarak fiberglass aksamın yanmasına neden olur.

Yıldırım nadir de olsa çarmıh üzerinden akabilir. Yaygın olarak motor-şaft-pervane sisteminden akar. Fakat bu durumda çok risklidir. Düşen bir yıldırımın motor, marş, dinamo ve bazı elektriksel parçalara zarar verebilir. Dolayısıyla teknenin yıldırımdan korunması çok önemlidir. Teknelerde yıldırımdan kaynaklanan can ve mal kaybını önlemek için şu tedbirler uygulanır;

1) Topraklama

2) Faraday Kafesi

Tekne Topraklaması Nasıl Yapılır?

Deniz araçlarında topraklama yapılırken, işe önce içerideki cihazların topraklanması ile başlanır. Cihazların toprak hatları, tali panolardaki toprak barasına, o da ana dağıtım panosunun toprak barasına bağlanır ve buradan teknenin su hattının altına monte edilen “bakır alaşımlı metal levha”ya bağlanır. Bu levha tuzlu suya dayanıklı yapıda olmalıdır ve asla boyanmamalıdır.
Sıklıkla yapılan diğer topraklama türü de statik elektriğe karşı yapılan topraklamadır. Bu yöntemde yakıt tankları, makine şaftları, dümen vs. aynı topraklama barasına bir iletkenle bağlanır.

Teknelerde Topraklama Yapılırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Yıldırımın yolu olan alüminyum direğin, salma ucuna kadar topraklanması gerekir. Aynı şekilde baş ve kıç ıstralya ve çarmıh tellerinin en az 16 mm² kesitli topraklama kabloları ile salma saplamalarına bağlanmalıdır.

Kıç ıstralyanın anten olarak kullanıldığı teknelerde ıstralya üzerinde, biri direk başına yakın olan elektrik akımını engelleyecek iki izolatör vardır. Bu izolatörlerin, yıldırım sonucu oluşacak aşırı akımların geçmesini sağlayan ve bu amaçla üretilmiş özel izolatörler ile değiştirilmesi gerekir.

Teknede metal toe-railler ve bunlara bağlı baş ve kıç pulpit varsa bunların da topraklanması gerekir. Motor ve tüm metal depolar en az 4 mm² kesitli bakır kablolarla topraklanmalıdır.

Faraday Kafesi

Korunacak tekne; binalarda olduğu gibi, yıldırımın düştüğü noktadan salma kasasına kadar bir iletken ağ ile sarılır. Bu sayede teknenin iç kısmında kalan nesneler yıldırımdan korunmuş olurlar. Faraday kafesi, topraklamaya göre daha güvenli bir sistemdir.