Su Enerjisi

Suyun, akarken, düşme, ya da kütlesi dolayısıyla oluşan mekanik enerjiye su enerjisi denir. Mekanik enerji araya konulan çeşitli araçlar ile elektrik enerjisine dönüştürülür.

Su enerjisi elde edebilmek ve bunu elektrik enerjisine çevirmek için Hidroelektrik santrallar kurulur. Bu santrallerde, akan su, türbin kanatlarına dökülür, bu aşamada su enerjisi açığa çıkar. Suyun kazandığı mekanik enerji gücüyle dönen türbin kanatları, enerjiyi, bağlı olduğu jeneratörlere iletir. Su enerjisi, jeneratörler ile elektrik enerjisine dönüştürülür.

Akan su içindeki, su enerjisi miktarını suyun akış veya düşme hızı belirler. Örneğin, büyük bir nehir yatağından akan su, büyük oranda enerji taşır. Ya da su çok yüksek bir noktadan düşürüldüğünde yüksek oranda enerji elde edilebilir. Her iki yolla da kanal ya da borular içine alınan su, türbinlere gelir, elektrik üretmek için, pervaneye benzer kollar türbinlerin dönmesini sağlar. Türbinler jeneratörlere bağlıdır. Türbin çarkının jeneratör motorlarını döndürerek, mekanik enerjiyi yani su enerjisini elektrik enerjisine dönüştürürler.

Hidroelektrik Santraller; Su enerjisinden elektrik enerjisi elde etmek için akarsu önlerine kurulan barajlarda biriken su, yer çekimi potansiyel enerjisi, su enerjisi içerir. Suyun belli bir yükseklikten düşmesini sağlayıp, enerjinin dönüşüm kuralına göre, yerçekiminin potansiyel enerjisi önce mekanik enerjiye sonrada türbin çarkına bağlanan jeneratör motorunu döndürmesi ile potansiyel elektrik enerjisi dönüşümünün yapıldığı yerdir. Bu santraller, suyun kaynağına göre, rezervuarlı ve kanal tipi olmak üzere iki şekilde kurulabilirler.

Rezervuarlı santrallerde, yapılacak olan barajda, suyun kullanımı, enerji ihtiyacına göre ayarlanabilir, bu açıdan oldukça verimlidir. Bu santraller için yapılan baraj gelen suyu biriktirebilir, bu yüzden ihtiyaca göre enerji üretimi yapılabilmektedir.

Kanal tipi şekilde yapılan santraller, rezervuarlardan daha ucuza mal edilebilir, ancak su biriktirme imkanı yoktur. Sistem gelen suyun debisine (su enerjisine) göre çalışmaktadır.

Hidroelektrik Santrallerin Özellikleri;

Su enerjisinden, elektrik enerjisi elde etmeleri,
Sera gazı emisyonu üretmemeleri,
İnşaatının yerli firmalarla yapılabilmesi,
Teknik ömrünün uzun ve yakıt giderinin olmaması,
İşletim bakım giderinin az olması,
İstihdam olanağı sağlaması,
Kırsalda sosyal, ekonomiyi canlı tutması yönünden, en önemli yenilenebilir enerji kaynağıdır.

Türkiye’de Su Enerjisinden yararlanılarak elektrik enerjisi üretmek amacıyla, büyük küçük birçok baraj ve Hidroelektrik santraller kurulmuştur. Bu barajlar dan en önemlileri;

Atatürk barajı ve Hidroelektrik santrali
Karakaya barajı ve Hidroelektrik santrali
Keban Barajı ve Hidroelektrik santrali
Altınkaya Barajı ve Hidroelektrik santrali
Birecik Barajı ve Hidroelektrik santrali
Deriner Barajı ile Hidroelektrik santrali
Beyhan Barajı ile Hidroelektrik santral.
Oymapınar Barajı ve Hidroelektrik santrali
Boyabat Barajı ile Hidroelektrik santrali
Berke Barajı ile Hidroelektrik santrali